Goede handhygiëne wordt gezien als de meest (kosten)effectieve manier om zorg-gerelateerde infecties te vermijden. Tegelijkertijd is er weinig bekend over de naleving van handhygiëneregels (compliance) in verpleeghuizen, en welke interventies en implementatiemethodes effectief zijn in die omgeving.
HANDSOME, een gerandomiseerd onderzoek, uitgevoerd door de GGD Rotterdam-Rijnmond en Erasmus MC afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, heeft een interventie ontwikkeld om de handhygiëne van zorgmedewerkers in verpleeghuizen te verbeteren. De interventie bestaat uit: gesprekken met de leidinggevenden over voorzieningen en beleid, drie scholingen op locatie van ca. 30 minuten, een e-learning van 7 lessen en maandelijks wisselende posters gedurende 9 maanden.
De eerste scholing gaat over waarom en wanneer je handhygiëne moet uitvoeren. Daarvoor is een nieuwe manier ontwikkeld om de 5 handhygiënemomenten van de WHO makkelijker uit te leggen (‘Kamer in, Kamer uit, Voor schoon, Na vies’). De tweede scholing brengt alle belemmeringen in kaart en koppelt die aan oplossingen. De derde scholing is een praktische les met informatie over hoe je je handen moeten desinfecteren en over het juiste gebruik van handschoenen.
De interventie is op verschillende manieren ingezet in 80 verpleeghuizen door heel Nederland. HANDSOME heeft zelf de interventie uitgevoerd op een vooraf bepaald moment en na een uitbraak. Daarnaast zijn Train de Trainers sessies gegeven, zodat de interventie door een interne medewerker uitgevoerd kon worden. Deze drie verschillende studiearmen, samen met een controle groep, worden vergeleken om te evalueren of de interventie effectief is en wat de meest effectieve manier is om de interventie in te zetten. De primaire uitkomstmaat is geobserveerde handhygiëne compliance (1, 4 en 10 maanden na start interventie); de secundaire uitkomstmaat is incidentie van infectieziekten bij bewoners (welke een jaar lang geregistreerd is). Daarnaast wordt er ook gekeken naar persoonlijke hygiëne en omgevingscontaminatie.
Voorlopige analyses laten een groot effect zien van de interventie, met meer dan een verdubbeling van de handhygiëne compliance na de HANDSOME interventie. Onderdelen van de interventie zijn recentelijk door kenniscentrum Vilans via het platform Zorg voor Beter gepromoot en verspreid. (Zie: https://www.zorgvoorbeter.nl/nieuws/handhygiene-verpleeghuis-wanneer en https://www.zorgvoorbeter.nl/nieuws/handhygiene-barrieres.)
Deze studie is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van ZonMW.
Voor meer informatie, kunt u contact opnemen met Gwen Teesing: g.teesing@rotterdam.nl.