Oog voor balans tussen infectiepreventie en kwaliteit van leven
Hendrik Jan van den Berg is sinds 2016 met heel veel plezier bestuurder van de Lelie zorggroep. Hij heeft gezondheidswetenschappen gestudeerd en heeft daarnaast ook veel economische kennis opgedaan. Hij kijkt in zijn werk met een ‘zorgoog’ en bedrijfsmatig oog. Zoals hij het zelf beschrijft: “Een mens heeft twee ogen, dus dat te combineren vind ik altijd een mooie uitdaging.” Verder is Hendrik Jan voorzitter van de Raad van Toezicht van een ROC en lid van de Raad van Commissarissen bij de huisartsen coöperatie midden Holland. Daar doet hij kennis en kunde op over dingen die buiten zijn eigen sector gebeuren.
Lelie zorggroep
De Lelie zorggroep biedt thuiszorg, verpleeghuiszorg in een groot deel van Nederland. Binnen Lelie zorggroep werken ruim 4.000 collega’s dagelijks aan de beste zorg- en hulpverlening in een groot deel van Nederland. Hendrik Jan vertelt: “We zijn actief van Kampen tot Goes, zeg maar in de hele bible belt. Onze organisatie is ontstaan vanuit protestants-christelijke waarden, dat bindt ons samen. We hebben o.a. 13 verpleeghuizen, met name in regio Rijnmond.”
Waarom voel je je betrokken bij het zorgnetwerk?
“De thema’s infectiepreventie en antibioticaresistentie vind ik belangrijk, ook voor de verpleeghuissector waar ik actief in ben. Enerzijds is het zeer relevant na corona, dat behoeft geen toelichting. Maar aan de andere kant vraagt het thema infectiepreventie in verpleeghuizen een zekere wijsheid. Hoe ga je daarmee om? Je zoekt naar een balans tussen huiselijkheid en infectiepreventie en die twee kunnen op gespannen voet staan. Dus om vanuit die relatie over dit thema mee te denken vind ik heel mooi. Wij hebben de zorg voor kwetsbare ouderen die intensief samenleven met elkaar, in groepen. Dat hebben we in de corona tijd ook gezien, de vrijheid van de één kan een risico worden voor een ander. Daar zul je als zorginstelling over na moeten denken; hoe ga je in dat geheel met elkaar om? Het heeft ook een ethische component. Ik wil daar graag over nadenken en daarom stel ik me beschikbaar voor deze stuurgroep.”
Hoe gaat de Lelie zorggroep om met infectiepreventie?
“Zo’n thema moet je goed organiseren. We hebben bijvoorbeeld een infectiepreventiecommissie waarin diverse disciplines actief zijn. Maar je moet infectiepreventie ook onderdeel maken van werkoverleggen, dan blijft het leven. We hebben een werkplein op het thema, daar kunnen mensen documenten, richtlijnen en inzichten vinden. De experts in de commissie worden ook gevraagd door de hele organisatie om bijvoorbeeld trainingen te komen geven Als laatste houden we ook geregeld audits (inspecties) op dit thema om te blijven leren en ontwikkelen.“
Is antibioticaresistentie ook een thema in de verpleeghuizen?
“Zeker, daar zijn we als Lelie zorggroep al jaren mee bezig door veel te kweken voordat we antibiotica voorschrijven. Dat is de gouden standaard geworden binnen onze organisatie. We hebben een samenwerking met het ziekenhuis. Eerste kweken, dan bepalen welke antibiotica we voorschrijven. Het is een thema waar we heel actief op zijn.”
Wat is voor jou de kracht van het zorgnetwerk?
“Het thema is tweeledig. We leven in de wereld steeds dichter op elkaar. Dat geldt voor mens en dier. We hebben ook steeds meer verbinding tussen de werelddelen waardoor iedere burger weet dat een beestje in China ook ineens een beestje in Nederland kan worden. Daarom is het ook niet meer zo dat je daar je eigen kennis op kunt ontwikkelen. We zullen wereldwijd en regionaal moeten samenwerken. Zo’n regionaal platform zoals we dat nu hebben is super waardevol omdat je daarmee de beste inzichten kunt delen met alle organisaties die deelnemen aan het netwerk. Verder houdt het netwerk het thema ook permanent op de radar. Het is uiteindelijk toch iets wat te maken heeft met gedrag, met bewustwording. Het zit vaak in hele kleine dingen, de ‘o ja’s, even niet aan gedacht’. Het is belangrijk het thema steeds onder de aandacht te houden en laagdrempelig te blijven communiceren.”
Wat is voor jou de rol van de stuurgroep?
“We kunnen vanuit de sectoren die het netwerk vertegenwoordigen; eerste lijn, ziekenhuizen, verpleeghuizen, enz., gezamenlijk komen tot een regionale agenda op de inhoud en de communicatie. Inhoudelijk is het een wereldwijd vraagstuk geworden en in de communicatie vraagt het om continue alertheid. De stuurgroep heeft daar in wijsheid een opdracht in om die twee thema’s levendig te houden en te laten leiden tot een regionale aanpak. Daarbij mag er best een verschil zijn in hoe we te werk gaan. In bijvoorbeeld ziekenhuizen ligt de nadruk meer op veiligheid en wat minder op de huiselijkheid. In de VVT ligt dat zoals ik al aangaf genuanceerd anders. Zo houden we elkaar scherp, maar mogen er ook verschillen zijn. Ik wil wel graag benadrukken dat het netwerk niet regionaal eindverantwoordelijk is voor het thema. Het netwerk kan in de agenda de aandacht vragen en zaken faciliteren, maar uiteindelijk blijft de instelling of organisatie zelf verantwoordelijk voor het eigen beleid en ik denk dat we dat ook zo moeten laten.”
Waar zou je je op willen focussen binnen het zorgnetwerk?
“Het gaat bij infectiepreventie primair om de surveillance; hoe kunnen we continu alert blijven en ons gedrag zodanig aanpassen dat we als zorgsector bijdragen aan het voorkomen van infecties die tot uitbraken leiden? Dus bijvoorbeeld goed isolatiebeleid, handhygiëne etc. Ik denk ook dat we een opdracht hebben om de continue alertheid ook gaande te houden in de hoofden en harten van onze mensen. Dit is niet een thema van een enkele kennishouder. Het is een thema voor iedere burger, maar zeker voor iedere zorgverlener. Daar zullen we naar de toekomst toe veel meer mee bezig zijn dan in de afgelopen 100 jaar. Verantwoord gebruik van antibiotica komt ook steeds meer onder druk te staan, ook dit onderwerp moeten we op de agenda houden.”