Wietske Vrijland is sinds 2017 bestuurder van het Maasstad Ziekenhuis. Zij heeft geneeskunde gestudeerd aan de Erasmus Universiteit. De opleiding tot chirurg heeft zij gevolgd in het Zuiderziekenhuis, één van de twee voorlopers van het Maasstad Ziekenhuis, en vervolgens in het Erasmus MC en Sint Franciscus Gasthuis. Na 12 jaar gewerkt te hebben als chirurg, heeft zij de overstap gemaakt naar een bestuursfunctie. Een belangrijke motivatie om voor besturen te kiezen, is de mogelijkheid het grotere geheel te beïnvloeden. Haar doel is de zorg te optimaliseren voor de patiënten. Daarbij is een aanpak nodig die de individuele afdelingen en disciplines overstijgt.
Wat is voor jou de reden om in de stuurgroep zitting te nemen?
“Vanuit SRZ (Stichting Samenwerkende Rijnmond Ziekenhuizen), verdelen we binnen het bestuur de taken. Iedereen doet iets waar hij of zij affiniteit mee heeft. Ik ben opgeleid als oncologisch chirurg, ik ken dus de dagelijkse praktijk vanuit eigen ervaring. Dan weet je ook hoe belangrijk het is dat je let op hygiëne en wat voor ellende het oplevert als mensen met resistente bacteriën besmet zijn. Ik ken het probleem van dichtbij en ook zie dat de grootste meerwaarde zit in de preventie. In Nederland doen we het goed als je kijkt naar antibioticagebruik, maar er is nog steeds ruimte voor verbetering. Ik vind het fantastisch om daaraan bij te dragen, want als je dit goed doet, kun je heel veel ellende voorkomen. De preventie- en resistentiekant verdienen de bijzondere aandacht. Ziektes die niet ontstaan, hoef je ook niet te behandelen.”
Preventie is het sleutelwoord
“Als ziekenhuizen zijn we heel blij met projecten als Handen uit de mouwen, waarbij je echt kijkt naar het gedrag van mensen; veilig werken waardoor je infecties voorkomt. En mocht er dan toch een infectie ontstaan, hoe ga je dan verantwoord om met antibiotica en zorg je dat iedereen de juiste kennis heeft om antibiotica zodanig toe te passen dat het veilig is. Mensen met keelpijn willen graag antibiotica omdat ze zich snel weer beter willen voelen, maar als ze goed voorgelicht zijn dat het in de meeste gevallen niet werkt, voorkom je onnodig voorschrijven.“
Momentum benutten
“Wat je ziet is dat infectieziekten een beetje terug zijn van weggeweest. We hebben een tijd gedacht dat infectieziekten langzamerhand aan het verdwijnen waren, het voorkomen en behandelen heeft minder aandacht gekregen. Door Covid is dat veranderd. We hebben gezien hoe ernstig virale infecties kunnen zijn. Daar is niet in alle gevallen een behandeling voor. Laten we goed opletten dat we infectieziekten zo min mogelijk kans geven zich te verspreiden. Het is goed om hier aandacht voor te blijven vragen.
We moeten de nadruk leggen op het feit dat je een infectie meestal kunt voorkomen door simpele hygiëne maatregelen. We hebben gezien dat we allemaal heel goed afstand kunnen houden als dat nodig is. Je ziet dat dat bewustzijn er nog steeds wel is. Het is ook nodig om mensen voor te lichten dat antibiotica voor de behandeling van ernstige bacteriële infecties bedoeld zijn. We moeten terughoudend zijn met voorschrijven, ter bescherming van iedereen.
We moeten elkaar op de risico’s van infectieziekten attent te maken. Dit ligt bij zorgprofessionals, maar ook patiënten, bezoekers van ziekenhuizen en burgers.”
Hoe zie jij de rol van de stuurgroep?
“Je hebt als bestuurder niet overal verstand van, je bent afhankelijk van de professional om met goede ideeën te komen op basis van feiten. Ik denk dat wij professionals uit moeten dagen om te kijken wat het meest oplevert. Activiteiten worden met subsidiegeld betaald, dat betekent dat je ook een opbrengst wilt, de maatschappelijke opbrengst is dat je minder ellende van infectieziekten wilt. We moeten kritische vragen stellen over de opbrengst en de haalbaarheid en dan de gekozen aanpak steunen. Ik denk dat er genoeg energie zit op de verbeteringen en dat het juist onze rol is dat te kanaliseren, meer dan dat we zelf moeten gaan verzinnen wat er gedaan moet worden.”
Heb je bepaalde thema’s waar je je voor in wilt zetten?
“Ik vind gegevensuitwisseling heel belangrijk. Het is essentieel dat informatie over resistentie, medicijngebruik en dergelijke gecommuniceerd wordt in de overdracht van de ene naar de andere zorgprofessional.
Een ander belangrijk onderwerp is het meten van het effect van wat we doen. Omdat we subsidiegeld gebruiken hebben we wel de plicht om erover na te denken hoe we inzichtelijk maken wat we bereiken. Daar kunnen we nog vaker over praten. Hebben we onze metingen en meldingen op orde? Ook voor uitbraken? Zijn onze professionals tevreden? We zouden meer kunnen doen op dat gebied.
En natuurlijk zijn bewustwording en gedrag ongelooflijk belangrijk, zowel voor burgers als voor zorgprofessionals. Ik denk dat we daar op kunnen versterken. Als we met zijn allen ons gedrag zouden veranderen, dan kun je veel voorkomen. Het zit in de breedte; schoonmaak, handhygiëne, voorschrijfgedrag van artsen, goed antibioticagebruik door patiënten. Het zijn allemaal van dit soort dingen waarbij gedrag een grote rol speelt. Daar is een bepaalde mate van kennis voor nodig en het gevoel dat je zelf iets bij kan dragen. Daar kunnen we verder mee aan de slag.”
