7.4      Havens

De regio kent verschillende havens voor internationale vracht- en/of cruiseschepen (Figuur 7.4.1). De grootste is de Rotterdamse haven, welke de grootste haven van Europa is.

Figuur 7.4.1 – Zeehavens

Ligt een schip in de haven, dan wordt medische zorg verleend door een havenarts. Niet iedere huisarts kan en mag dit doen vanwege andere maatregelen die genomen dienen te worden bij zeevarenden. Binnen de grenzen van het Rotterdamse havengebied ligt de zorg voor zeevarenden bij Port Health Centre. Deze huisartspraktijk verleent ook huisartsenzorg aan reguliere patiënten. Er wordt geschat dat zij ongeveer 10 consulten per dag bij zeevarenden doen. Daarnaast doen zij ongeveer 2 keer per maand visites aan boord waarbij indien nodig extra maatregelen worden getroffen (mondkap e.d.). Naast medische zorg geven zij ook adviezen wat betreft hygiënemaatregelen.

Is het schip verder van de haven verwijderd dan wordt medische hulp gevraagd bij Nederlandse Radio Medische Dienst voor de Scheepvaart (RMD). Zij geven kosteloos advies per e-mail over hoe de patiënt te verzorgen en welke medicatie te geven. Op ieder schip hoort volgens de wet een kist te zijn met zes verschillende soorten aan antibiotica.

7.4.1     Risicobeoordeling havens

Bemanning afkomstig uit langen met hoog dragerschap van BRMO. Op de schepen die aanleggen in de verschillende havens in de regio werkt veel personeel uit Aziatische (met name Filipijnen) en Europese landen waar het percentage BRMO hoog is (Bron: Havenautoriteiten). Met name MRSA wordt gezien onder zeevarenden. Doordat het personeel op het schip vrijwel meteen weer weggaat en/of niet aan wal gaat wordt er weinig risico gezien voor verspreiding van BRMO vanuit de havens naar de regio.

‘Crew changes’. In de havens vinden soms wisselingen van bemanning plaats. Havens zijn hier niet ‘happig’ op. Zeevarenden verblijven dan tijdelijk aan land. Er zijn specifieke hotels, zoals het Ton Hotel, maar om hier meer inzicht in te krijgen dient contact te worden opgenomen met de agentschappen. De waterklerken van de agentschappen regelen voor de zeevarenden de verblijfplaatsen, tandartsbezoeken, visa, vaccinaties, etcetera.

De verhoogde kans van BRMO-dragerschap onder zeevaarders vraagt om alertheid en adequaat handelen bij behandeling en opname van zeevaarders in het ziekenhuis. In sommige ziekenhuizen (ErasmusMC, voormalig Havenziekenhuis) is de vraag of iemand zeevaarder is standaard opgenomen in een vragenlijst tijdens de intake. De personen die geïdentificeerd worden als ‘zeevaarder’ worden automatisch opgenomen in de isolatie en gekweekt. Deze screening is niet bij alle ziekenhuizen de norm, waardoor de afdeling infectiepreventie soms te laat wordt ingelicht.

Antibiotica wordt sneller voorgeschreven aan zeevarenden. Huisartsen welke zeevarenden op consult krijgen hebben niet de tijd om het verloop van de ziekte af te wachten omdat de zeevaarder maar kort in de haven is. Zij zien de zeevarende waarschijnlijk maar een keer en zullen daarom bij bijvoorbeeld een ontsteking sneller antibiotica voorschrijven of antibiotica wordt al meegegeven indien een zeeman eerder aan boord gaat dan dat de kweekuitslag bekend is. Mogelijk wordt aan boord ook ter preventie antibiotica voorgeschreven om ziekte onder de bemanning te voorkomen.

Geen zicht op opvolgen medisch advies. Door de korte verblijfstijd van zeevarenden neemt de havenarts soms meteen een kweek af. Doordat de uitslag een aantal dagen kan duren is de zeevarende vaak alweer op zee. Communicatie over een kuur of anderszins advies gaat in dat geval per e-mail. Sinds de AVG wet dient er rechtstreeks gecommuniceerd te worden met de betreffende zeevarende en niet langer via het agentschap. Bereikbaarheid van de zeevarende is niet altijd goed en het is onduidelijk of het advies wordt opgevolgd.

Cruiseschepen. In hoeverre cruiseschepen een risico vormen voor verspreiding van BRMO dient nader onderzocht te worden.

Marine. De marine heeft een eigen medische dienst die goed op orde is, dus problemen rondom verspreiding van BRMO worden niet gezien.