Als één van de grote langdurige zorgorganisaties in Zuidwest Nederland haalt Humanitas alles uit de kast om een gezonde, veilige plek te zijn voor mensen met een kwetsbare gezondheid. In de zorgcentra van Humanitas staat infectiepreventie daarom weer in de schijnwerpers en zijn hygiënemaatregelen goud waard. Virussen en bacteriën voorkomen, is beter dan de infecties later genezen.
En wie kunnen de hygiëne beter waarborgen dan de medewerkers op de werkvloer? Humanitas trok een aantal zorgmedewerkers de jas aan van contactpersoon infectiepreventie (CIP’er). Zij hebben de belangrijke taak om hygiënebewustzijn op de werkvloer op te krikken en hoog te houden. Om deze CIP’ers in hun kracht te zetten en het beste uit ze te halen, startte Humanitas een pilotproject met hulp van het IP&ABR Zorgnetwerk Zuidwest-Nederland. Met een dubbele winst, want empower je de CIP’ers, dan blijft infectiepreventie de aandacht krijgen die het verdient én bevorder je de gezondheid van de bewoners.
Hoe verloopt het project? En wat zijn de resultaten? We gaan in gesprek met deskundige infectiepreventie Jolande, CIP’er Fatima en verpleegkundige Wendy van Humanitas’ woon-zorgcomplex Akropolis.
CIP’ers empoweren: “zij kunnen het doen”
Infectiepreventie en bijbehorende hygiënemaatregelen zitten in de aard van Humanitas. Zo heeft ieder team een CIP’er: contactpersoon infectiepreventie. Aan hen de belangrijke taak om hygiënebewustzijn te stimuleren en het management te ondersteunen bij de invulling van het hygiënebeleid. Nu het urgentiebesef van goede hygiëne door corona groter dan ooit is, wil Humanitas dat vasthouden. Hoe? Door CIP’ers te empoweren.
Daar komt het pilotproject om de hoek kijken. Jolande: “Met het project willen we de CIP’ers in hun kracht zetten, zodat iedereen aan de slag gaat én blijft gaan met hygiëne. Dat is het hoofddoel van het project: de CIP’ers en het management samen in actie krijgen om hygiënebewustzijn te bevorderen. Het zijn de CIP’ers die dit hygiënebewustzijn continu kunnen aanwakkeren. Zij kennen de situatie op de werkvloer, collega’s en de afdeling het beste. Ik kan ze ondersteunen, maar ben niet dagelijks op de locaties. Doordat ze dit nu intern oppakken krijgt het veel meer body.”
Infectiepreventie doe je samen
Met elkaar bereik je meer. Daarom is het empowermentproject een samenspel tussen de CIP’ers, verpleegkundigen en het management. Jolande: “In dit project leren de zorgmedewerkers veel van elkaar, doordat ze vaak samenkomen en CIP’ers hun kennis en ervaringen onderling delen”. Wendy is als kwaliteitsverpleegkundige bij Humanitas nauw betrokken bij infectiepreventie en omarmt samenwerken. Zij begeleidt de CIP’ers en is de linking pin met het management. “Ik zorg ervoor dat we regelmatig bij elkaar komen om te overleggen hoe het gaat met de hygiëne op de afdelingen. Dan bespreken we ook of er behoefte is aan bijvoorbeeld trainingen bij de CIP’ers.” Ook het management kan de empowerment van CIP’ers een impuls geven. Door het project worden zij herinnerd aan het belang van hun ondersteuning van de CIP’ers, bijvoorbeeld in de vorm van tijd en middelen, een podium en door groen licht te geven voor verbeteracties.
Lange mouwen
Onder het motto ‘ga aan de slag en blijf aan de slag’ begonnen de CIP’ers aan hun empowerment-avontuur. Die bestond uit metingen op de werkvloer door de CIP’ers, een verbeterplan en een uitbraakoefening. Fatima, CIP’er bij Humanitas, begeleidt collega’s in de hygiënemaatregelen. Ook zij nam deel aan het project. “Ik heb metingen gedaan op de afdeling. Bij de overdracht vulden de collega’s een formulier in met vragen over hoe ze omgaan met de hygiëne. Daarnaast ben ik zelf gaan observeren, onopvallend, hoe het met de persoonlijke hygiëne op de afdeling staat. Ik keek bijvoorbeeld naar sieraden en lange nagels. Samen met mijn coördinator heb ik een verbeterplan gemaakt. We bespraken wat beter kan op de afdeling.”
Welke verbeterpunten vonden ze? “De handhygiëne blijft een aandachtspunt. Ook sieraden en kleding bleven soms nog achter op de voorschriften”, vertelt Fatima. Ook Wendy merkte dit bij haar metingen: “Ik merkte dat de grote dingen wel gedaan worden, maar dat kleinere details nog voor verbetering vatbaar zijn. Ik kwam bijvoorbeeld lange mouwen tegen. En tijdens observaties zag ik dat er verbeterkansen liggen in de prullenbakken, vloeren, wc’s en waskarren. Soms vergeten medewerkers nog om een hoes over de schone was te leggen, zodat het is afgeschermd. En onze locatie is een oud gebouw en er is wat achterstallig onderhoud. Op sommige afdelingen zijn ze al bezig om de vloeren weer onder handen te nemen, zodat het er weer netjes uitziet.”
Gewoontes doorbreken
Bij vooruitgang horen de nodige groeipijntjes. Zo ontdekten Fatima en Wendy dat het lastig is om gewoontes op de werkvloer te doorbreken. “We merken wel dat collega’s doen wat ze gewend zijn. Eerst wisselden we dagelijks katheterzakken, maar nu proberen we dit op één afdeling wekelijks te doen. Toch zit dat zo ingebakken, dat het nog even duurt voordat iedereen het dagelijks wisselen loslaat. Daarom heeft de CIP’er het opvallend op de zakken geschreven. We hopen dat het zo bij iedereen zal beklijven. Als dat lukt, voeren we het ook op de andere afdelingen in het huis door”, vertelt Wendy.
Fatima merkte vooral een hindernis op het hygiëne-parcours in de motivatie. “Hygiënebewustzijn lag eerst stil en daarna vond iedereen Corona belangrijker dan infectiepreventie in het algemeen. Ik heb er heel wat voor moeten doen om die infectiepreventie naast Corona ook weer onder de aandacht te brengen. Collega’s werden soms nogal gek van me”, zegt ze lachend. “Kwam ik weer met mijn ‘let hierop, let daarop’. Maar dat was wel nodig, communicatie daarin is het belangrijkste, constant herhalen.”
“Hygiëne leeft weer onder collega’s”
De hygiënemaatregelen en hygiënebewustzijn staan in ieder geval weer volop in de schijnwerpers. En met succes. Fatima: “Het is weer in beweging. Na de metingen zie je dat iedereen daar weer vaker op let dan voorheen. Ook zijn ze zich weer meer bewust van sieraden en kleding.”
Wendy: “En wat mooi is om te zien dat het weer gaat leven en we een herstart kunnen maken. Iedereen heeft er weer zin in. Als je dan kleine overwinningen ziet, voelt dat goed en wil je ermee doorgaan.”
Met z’n allen zetten ze hun schouders eronder. De wil om samen successen te boeken op hygiëne-vlak is groot. Wat zijn hun volgende stappen hierin? “De jaarlijkse hygiënecursus brengen we terug. Daarin nemen we ook de nieuwe medewerkers en stagiaires mee. Wat we ook belangrijk vinden, is om de CIP’ers drie keer per jaar samen te brengen. Dan praten we over waar we tegenaanlopen en hoe we dat kunnen verbeteren. Alle CIP’ers worden dan gehoord en dat motiveert om door te gaan”, vertelt Wendy.
“We doen het samen, als team. Ik ben geen politieagent, maar probeer juist positiviteit te brengen in de hygiënemaatregelen. Dat voorbeeldgedrag ga je dan terugzien bij collega’s.”
Aanmelden CIP-netwerk
Project geslaagd, kun je wel stellen. Maar afgelopen nog niet, want Humanitas gaat op volle toeren door met infectiepreventie. Met oog voor hygiëne en hart voor de zorg! Dit pilotproject zal ook gepresenteerd gaan worden bij de eerste bijeenkomsten en de start van het CIP-netwerk. Het CIP-netwerk is in Zuidwest Nederland bedoeld voor contactpersonen infectiepreventie (CIP’ers), hygiëne kwaliteit medewerkers (HKM’ers), aandachtsvelders infectiepreventie en andere professionals werkzaam binnen de intramurale langdurige zorg die zich betrokken voelen bij infectiepreventie. Ben je benieuwd naar meer informatie en wil je deelnemen aan de CIP-bijeenkomsten en het CIP-netwerk, meld je dan hier aan.
Kijk ook de vlog van Humanitas over infectiepreventie:
Foto’s en video door Randy van Gameren.